Wszyscy znamy cukier biały, który jest rodzajem cukru buraczanego, lecz coraz większą popularnością cieszy się cukier trzcinowy.
Trzcina cukrowa jest zbierana w momencie, gdy osiągnie od dwóch do czterech metrów wysokości podczas trwania suchych pór. Jest gatunkiem byliny należącym do rodziny wiechlinowatych. Wyróżnia się dwie metody zbiorów. Pierwsza polega na zbiorze, gdy jest ona jeszcze zielona. Po ścięciu przy samej glebie pozostałe części roślin hamują wzrost chwastów oraz zapobiegają erozji gleby, ponieważ nadal chłoną wodę. Drugim sposobem jest palenie w celu usunięcia suchych liści. Ogień bardzo szybko gaśnie, a pożądana łodyga pozostaje nieuszkodzona. Kolejnym etapem w produkcji cukru trzcinowego dla obu metod pozyskiwania łodyg jest usunięcie górnych, liściastych partii oraz ich ścięcie. Zebrane rośliny transportuje się do cukrowni za pomocą kolejki wąskotorowej lub przy użyciu ciężarówki. Dawniej łodygi trzciny cukrowej przewożone były dzięki wozowi zaprzęgniętego w osła. Aby wydobyć słodki sok łodygi kruszy się przy pomocy układu walców, oddziale od włókien i zbiera obie frakcje.
Uzyskany sok zostaje poddany oczyszczeniu, a następnie zagęszcza się go poprzez odparowanie wody. Dla porównania: sok z trzciny cukrowej zawiera 15% cukru, a syrop aż 80%! Następnie uzyskany syrop umieszcza się w specjalnie do tego przygotowanych naczyniach, w których wygotowuje się z niego wodę. Efektem jest powstawanie małych kryształków cukru. Niekiedy aby zainicjować ich wzrost pracownicy wrzucają do kotłów pyłek cukrowy. Powstaje mieszanina kryształków cukru oraz syropu. Kolejnym etapem jest wirowanie takiej mieszaniny, aby oddzielić dwa powyższe składniki, a następnie suszy się je. Krystalizację powtarza się wielokrotnie.
Produkt powyższych procesów nazywany jest cukrem „surowym”. Taki cukier jest lepki i ma kolor brązowy. Bardzo często taki cukier jest „doczyszczany”, nawet w przypadku ciemnego cukru. Podczas produkcji kryształków cukru powstają dwa produkty uboczne: melasa oraz włókno. Pierwszy z nich to bardzo ciemny syrop oddzielany od kryształów cukru. Melasę wykorzystuje się w destylarniach, z których produkuje się rum. Włókno pozostaje po ekstrakcji cukru z łodyg trzciny cukrowej. Co ciekawe, stanowi ono praktycznie całość paliwa , jakie jest niezbędne podczas generowania pary i elektryczności podczas produkcji cukru trzcinowego. Następnym krokiem jest rafinacja, czyli oczyszczanie cukru. W pierwszym etapie usuwa się z kryształków cukru warstwę syropu z melasą, aż do momentu uzyskania czystej sacharozy. Przy produkcji ciemnego cukru proces rafinacji jest pomijany. Jeśli posiadamy cukier biały i chcielibyśmy zakosztować jego ciemniejszego odpowiednika możemy sami go wykonać. Wystarczy dodać do szklanki oczyszczonej sacharozy łyżkę melasy. Jeśli preferujemy bardziej wyrazisty smak to dodajemy dwie łyżki melasy, przy czym wiąże się to jednocześnie z ciemniejszym kolorem cukru