Mate zwana również Yerba Mate jest gatunkiem ostrokrzewu. Początkowo rosła w stanie dzikim, lecz w chwili obecnej istnieją plantacje mate. Pochodząca z Ameryki Południowej otrzymywana jest z ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex paraguayensis). Jej główna cecha to zielone, błyszczące listki o długości około 7-10 cm. Regularnie zaczęto uprawiać mate na przełomie XVII oraz XVIII wieku dzięki... Jezuitom. Obecnie największe pola uprawne znajdują się w Brazylii, Paragwaju, Argentynie. Listki mate po zbiorach suszone są w sposób naturalny, przez co listki zachowują swój zielony kolor. Degustowana od wieków przez Indian Guarani z Ameryki Południowej nazywana również herbatą paragwajską, mate, yerba mate, naparem z suszonych liści ostrokrzewu, herba mate lub herbatą jezuicką. Dlaczego mate zainteresowała nas, Europejczyków? Z właściwości naparu korzystali Indianie, którzy zadziwili przybyłych odkrywców nowych lądów swoją niezwykle wysoką odpornością na choroby. Fakt ten skojarzono ze świetną kondycją fizyczną Indian i konkwistadorzy zastosowali napar z mate w celu leczenia szkorbutu.
Mate zaparza się w specjalnych pojemnikach kalebasach, a pija się ją przez specjalną rurkę bombillę. Oczywiście – sposób „europejski”, „na szybko” to przygotowanie naparu z mate w kubku z zaparzaczem. Przykładowo, argentyńska wieczerza wigilijna zaczyna się od wypicia mate podawanej z rąk do rąk. Mate można pijać z dodatkiem trawy cytrynowej, żurawiny, bergamoty, imbiru... Wyróżnia się również mate zalewaną zimną wodą, która nosi nazwę Terere. W smaku jest wyrazista i intensywna, niekiedy z dominującą nutą goryczki.
Jakie właściwości posiada mate? Napar z yerba mate działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy dzięki zawartości teiny. Wskazana jest przy stanach zmęczenia umysłowego i fizycznego, gdyż nieco podwyższa obniżone ciśnienie krwi, a także wzmacnia akcję serca. Teina polepsza procesy myślenia, znosi uczucie senności i zmęczenia. Jest bardzo bogatym źródłem witamin: A, B1, B2, C oraz E. Regularna degustacja pomaga przyswajać wiele mikroelementów, takich jak: magnez, fosfor, potas, żelazo, wapń, a także wspomaga proces odchudzania, ponieważ liście mate posiadają w swym składzie związki czynne nasilające procesy przemiany materii (lipolizę, glikogenolizę). Działa moczopędnie przy ednoczesnym wzmacnianiu struktury włosów oraz paznokci. Otrzymywany napar z mate neutralizuje niektóre toksyczne związki, a także łagodzi objawy alergii. Idealny do degustacji podczas upałów – orzeźwia i dodaje energii.